2016 yılının Mart ayında suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesine ilişkin Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) mevzuatında yapılan değişiklikler kapsamında 6493 sayılı Kanuna tabi Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları yükümlüler arasına eklendiler. MASAK mevzuatı, ödeme hizmetleri sektöründe iş akışları ve iş modellerini doğrudan etkilemesi bakımından en önemli gündem maddelerinden biri olarak mütemadiyen karşımıza çıkmaktadır.
Bilindiği gibi; MASAK, suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi amacıyla 17 Şubat 1997 tarihinde, 4208 sayılı Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanuna dayanılarak kurulmuş olan bir kuruldur. MASAK, Maliye Bakanlığı’na bağlı olup, politika belirleme, mevzuat geliştirme, veri toplama, analiz, değerlendirme, denetim, koordinasyon ve inceleme gibi birtakım faaliyetler icra etmektedir.
Bu faaliyetler kapsamında; 2 Şubat 2017 tarihli ve 29967 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan MASAK Genel Tebliği’nde (Sıra No:5) Değişiklik Yapılmasına İlişkin Tebliğ (Sıra No:16) ile bazı yeni düzenlemeler hayatımıza girmiştir.
Hayata geçen değişikliklerle sektörü etkileyen bir durum ortaya çıkmadığını en başta vurgulamak gerekir. Yeni düzenleme ile 6493 sayılı Kanuna tabi ödeme kuruluşları bakımından da çerçeve net biçimde çizilmiş oldu.
Önceki düzenlemede yer alan miktarlar bakımından bir farklılık söz konusu olmamıştır. Buna göre; 6493 sayılı Kanun kapsamında Elektronik Para Kuruluşu olarak faaliyet gösteren kuruluşlar bakımından,
– Aynı yıl içinde nakit çekim tutarı üçyüz TL’yi,
– Yeniden yükleme imkanı bulunmaması halinde, elektronik olarak saklanan fon tutarı yediyüzelli TL’yi,
– Yeniden yükleme yapılabilen ve toplam yükleme tutarı bir ay içinde yediyüzelli TL’yi ve her halükarda bakiyesi yediyüzelli TL’yi
aşmayan ve sadece mal ve hizmet alımında kullanım amaçlı elektronik para ihracında kimlik tespiti yapılması zorunlu değildir. Dolayısıyla, elektronik paraya ilişkin hizmetlerde bir yıl içinde nakit çekim tutarı 300 TL’yi aşmayan, her halükarda bakiyesi 750 TL ile sınırlı olan ve sadece mal ve hizmet alımında kullanılması amacıyla ihraç edilen elektronik parada kimlik tespiti zorunluluğu yoktur.
Yukarıda belirtilen tutarların üzerinde elektronik para ihracını müşteri ile yüz yüze olmaksızın münhasıran elektronik ortamda elektronik bir hesap üyeliği vasıtasıyla gerçekleştirilmesi mümkündür. Bu durumda;
- Gerçek kişi müşterinin elektronik ortamda alınan başvurusunda, kimliğe ilişkin bilgilerin (Adı, soyadı, doğum tarihi, uyruğu, Türk vatandaşları için T.C. kimlik numarası, yabancı uyruklular için yabancı kimlik numarası) İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü kimlik paylaşım sistemi veri tabanı kullanılarak sorgulanması yoluyla teyit edilmesi,
- Ticaret siciline kayıtlı tüzel kişi müşterinin elektronik ortamda alınan başvurusunda, tüzel kişiyi temsile yetkili kişinin kimliğe ilişkin bilgilerinin gerçek kişilerdeki usule göre teyit edilmesi, tüzel kişiye ilişkin bilgilerin ise (tüzel kişinin unvanı, ticaret sicil numarası, vergi kimlik numarası, faaliyet konusu, açık adresi) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Gelir İdaresi Başkanlığı veya bu bilgilere ilişkin merkezi kayıt tutan diğer kurumların veri tabanları üzerinden tescil belgeleri ve kayıtların sorgulanması suretiyle teyit edilmesi,
- Tüm tahsilat ve ödemelerin, kimlik bilgileri teyit edilerek üyeliği kabul edilmiş kişinin kimlik bilgileri ile uyumlu bir banka hesabı veya kredi kartı hesabı vasıtasıyla yapılması,koşuluyla müşterinin kimlik bilgilerinin Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörürün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmeliğin 6 ve 7 nci maddesindeki usul çerçevesinde teyidi ile imza örneği alınması zorunlu değildir.
Diğer yandan, 6493 sayılı Kanun uyarınca elektronik haberleşme hizmetleri(mobil ödeme hizmeti) aracılığıyla sunulan ödeme hizmetine ilişkin işlemlerde
–Bir seferlik işlem tutarı üçyüz TL’yi,
-Aylık işlem tutarı yediyüzelli TL’yi
aşmayan ve sadece mal ve hizmet alımında kullanım amaçlı elektronik para ihracında kimlik tespiti yapılması zorunlu değildir. Söz konusu bentte bahsedilen elektronik haberleşme hizmetlerinden kastedilen, 6493 sayılı Kanun’un 12/1 (d) maddesinde tanımlanan ‘gönderen tarafından ödeme işleminin yapılmasına ilişkin onayın bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı aracılığıyla verildiği ve ödemenin ödeme hizmeti kullanıcısı ile mal veya hizmet sağlayan arasında sadece aracı olarak faaliyet gösteren bir bilişim veya elektronik haberleşme işletmecisine yapıldığı ödeme işlemleridir’
Tebliğ’de getirilen düzenleme ile 6493 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında, ödeme kuruluşu tarafından temin edilen terminal aracılığıyla gerçekleştirilen ödeme hizmetinde (sanal terminal hizmeti), ödeme kuruluşunun müşterileri bakımından Tebliğ’de yer alan tedbirler tutar gözetilmeksizin uygulanabileceği ifade edilmektedir. Burada söz edilen ödeme kuruluşları hesap bazlı çalışan ödeme kuruluşlarıdır.
Görüldüğü üzere, yapılan değişiklikler neticesinde mevcut düzen bakımından büyük değişiklikler söz konusu olmamakla birlikte; 6493 sayılı Kanun’da tanımlanmış farklı tip kuruluşlar bakımından kapsamın netleştirilmesi söz konusudur.
Kartlarla ilgili en ayrıntılı Tebliğ henüz yürürlüğe girmedi.
1 Ocak 2016 tarihinde yürürlüğe girmesi planlanan ancak henüz Resmi Gazete’de yayımlanmayan ‘Banka ve Kredi Kartı İşlemlerinde Kullanılan Bilgi Sistemlerinin Yönetimi Hakkında Tebliğ Taslağı’ na ilişkin değişiklikler yapılıp yapılmayacağı farklı sektörlerde merakla bekleniyor.
Özellikle Kartlar müşterilere CNP (Customer Not Present) işlemlerine ve yurtdışında kullanıma kapalı olarak verilecek. Suistimal yapan üye işyerleri, üye işyeri anlaşması yapan kuruluşlara bildirilmek suretiyle gerekirse sistemden çıkartılacak. Bu ve daha fazlasını içeren Tebliğ taslağı’na ilişkin ayrıntılı bir değerlendirmeyi bir sonraki sayıda siz değerli okuyucularımızla paylaşacağız.