Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile verilen karar uyarınca, 2505 karar numarası ile Nüfus Hizmetleri Uygulama Yönetmeliği 9 Mayıs 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. İncelememizin konusu bu uygulama yönetmeliğinin 12. ve 13. Maddesinde düzenlenen soybağı ve doğumun bildirim süresine ilişkindir.
Nüfus Hizmetleri Uygulama Yönetmeliği Madde 12 soybağının, çocuğun soyadı, vatandaşlığı, aile kütüklerinde nereye yazılacağı gibi hususların belirlenmesinde önem teşkil ettiğini belirtmektedir. Çocuğun soybağına ilişkin hükümler Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmekte olup Türk Medeni Kanunu m.282 uyarınca soybağının kurulması anne ile çocuk arasında doğum ile, baba ile çocuk arasında ise evlilik, tanıma veya hakim hükmü ile mümkün olabilmektedir. Evlat edinme de soybağının kurulması bakımından bir diğer yol olarak düzenlenmektedir.
Nüfus Hizmetleri Uygulama Yönetmeliği’nin 13.maddesi ise doğumun bildirim süresine ilişkindir. Yurt içinde, sağ olarak doğan çocuğun doğduğuna dair bildirimin doğumun gerçekleşmesinden itibaren 30 gün içinde herhangi bir nüfus müdürlüğüne yapılması gerekmektedir. Doğumun sağlık kuruluşlarında gerçekleşmesi durumunda, bildirim doğum tarihinden itibaren 5 iş günü içinde ve sağlık kuruluşundan ayrılmadan, doğumun gerçekleştiği sağlık kuruluşuna da yapılabilmektedir. Çocuğun yurt dışında sağ olarak doğması durumunda ise bildirim 60 gün içinde dış temsilciliğe yapılmalıdır. Ancak bu bildirim yapılmadıysa yurt içinde herhangi bir nüfus müdürlüğüne de bildirim yapılabilir.
Yapılacak bildirim duruma göre anne, baba, vasi, kayyım veya bunların olmaması durumunda büyükanne, büyükbaba, ergin kardeş veya çocuğu yanında bulunduranlar tarafından doğumu gösteren resmi belge veya sözlü beyan ile yapılabilir. Evlilik birliği dışında doğan çocukta ise bildirimin anne, annenin küçük, kısıtlı, ölmüş olması veya çocuğun velayetinin anneden alınmış olması durumunda atanacak vasi, kayyım veya velayet babaya verilmiş ise baba tarafından yapılması mümkündür. Bu kişilerin yanında, resmi vekilin de çocuğun adının belirtildiği bir vekaletname sunarak müvekkili adına bildirim yapması mümkün olarak düzenlenmiştir.