Kısa çalışma genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz ve zorlayıcı sebeplerle işyerindeki çalışma süresinin en az 1/3 oranında azaltılması veya faaliyetin en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde uygulanabilmektedir. Kısa çalışma uygulanması halinde gerekli şartları sağlayan işçilere, çalışılmayan dönemler için 3 aya kadar kısa çalışma ödeneği ödenmektedir.
Kısa çalışma yapılabilmesi için başvurunun yetkili makam tarafından onaylanması gerekmektedir. Onayın ardından bir haftalık süre boyunca tüm işyerinde işçilere İşveren tarafından yarım ücret ödenecektir. Kısa çalışma bir haftalık süreç sonrası başlayacaktır.
26 Mat 2020 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 7226 sayılı Kanunun 41. Maddesiyle bu kapsamda yapılan başvuruların başvuru tarihinden itibaren 60 gün içinde sonuçlandırılacağı belirtilmiştir.
Ancak 30.03.2020 tarihinde görsel basında açıklamalarda bulunan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk “Tüm işletmeler başvursun, inceleyip karar vereceğiz. Biz bu sene belge sayımızı azalttık, süreç gayet hızlı işliyor. Öncelikle çalışanı koruma odaklı işletmelerimiz başvursun.” yönünde telkinlerde bulundu. Başvuruların ne zaman sonuçlanabileceğine dair sorulan soru üzerine, Bakan Selçuk’un açıklamalarının satır başlıkları şu şekildedir: “İşverenin başvurduğu sigortalı sayısına da bağlı. Geçen hafta pazartesi başlattık, salı çarşamba tamamladığımız işletmeler vardı. İmza, kaşe unutulmamışsa eksiklik yoksa çok kısa sürede tamamlayabileceğiz. İşletmeler dijital ortamdan başvuru yapabilir. Geçen seneki örneğimizde ortalamamız 11-12 gündü bu sene daha fazla başvuru aldık. Başvuruları 60 günden önce tamamlayacağız.”
Bu kapsamda önemle belirtmek isteriz ki, kısa çalışma başvurusu tamamlanmadan ve İŞKUR’dan onay yazısı gelmeden kısa çalışma yapılamayacaktır. Yapılan fiili kısa çalışmalar ise onay ile birlikte yasal hale gelecektir. Onay süresinin belirsizliğe doğru gitmesi ve işverenler bakımından riske doğru evrilmesi halinde, tavsiyelerimiz aşağıdaki gibidir;
- Fiili olarak yapılan kısa çalışma süreleri kadar işçilerden onay alınarak sadece bu sürelerin ücretleri ödenebilir. Bu takdirde işçiler çalışılmayan süreler için herhangi bir şekilde ücret ve kurumdan yarım alamayacaktır.
- İşçilerin onay vermemesi halinde bu süreç içerisinde ücretlerin tam ödenmesi gerekmektedir. Bu sebeple kısa çalışma dışındaki diğer tedbir planlarına geçilmelidir.
- Bu tedbir planlarından ilki yıllık ücretli izinlerin kullandırılmasıdır.
- Diğer bir tedbir planı ise işçilerin ücretsiz izne çıkartılmalıdır. Ancak ücretsiz izin uygulaması da işçinin rızası ile mümkündür. Aksi halde ücretin ödenmemesi sebebiyle kıdem tazminatı alacak şekilde iş sözleşmesini feshedebilir. İş ilişkisi devam ettiğinden ve her an iş için hazır olduğundan, ücretsiz izne onay vermeyen ücreti işlemeye devam edecektir. Ücreti için dava açabilir. Ücretin ödenmemesi sebebiyle şikayette bulunarak her işçi ve her ay için 289 TL idari para cezası riski ile karşılaştırabilir.
Bu sebeplerle sürecin ve risklerin günlük olarak değerlendirilmesi ve planların bu doğrultuda yapılmasını önemle hatırlatırız.