Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 2505 numaralı verilen karar uyarınca, Nüfus Hizmetleri Uygulama Yönetmeliği 9 Mayıs 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
“Nüfus Hizmetleri Uygulama Yönetmeliği”nin yürürlüğe konulmasına, Yönetmelik, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı ile 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 258 ve 537 nci maddeleri gereğince karar verilmiştir.
Yönetmelikle yürürlüğe girmesiyle birlikte, 29 Eylül 2006 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Nüfus Hizmetleri Uygulama Yönetmeliği’nin 25. Maddesi yabancı makamlar önünde yapılan evlenmelerde bildirim yükümlülüğü ve bu evliliklerin tesciline ilişkindir.
Yönetmeliğin 25. maddesi uyarınca; Evlenme bildiriminin, yabancı makamlardan alınmış belgeye göre dış temsilciliklere yapılması halinde dış temsilcilikçe iki örnek evlenme bildirimi düzenlenir ve evlenme olayı sistem üzerinden tescil edilir.
Yurt dışında gerçekleşen evlenmenin herhangi bir nedenle dış temsilciliklere bildirilememesi halinde, evlenme bildirimi; yabancı makamlardan alınan usulüne göre onaylanmış evlenme belgesinin aslı ile birlikte Türkçe’ye tercüme edilmiş noter tasdikli birer örneği yurt içinde bulunulan yer nüfus müdürlüğüne verilmek suretiyle yapılır.
Yabancı devlet makamlarınca düzenlenen evlenme belgesinin aynı zamanda kimlik belgesi olarak kullanıldığının beyan edilmesi halinde, aslı ilgilisine verilerek onaylı bir örneği evlenme özel kütüğünde muhafaza edilir.
Evlenmenin tescili sırasında veya sonrasında, evlenme belgesinde, yabancı uyruklu kadının veya erkeğin kimlik bilgilerinin eksik olduğunun veya çeviriden kaynaklanan maddi hataların bulunduğunun tespiti halinde, kişilerin uyruğunda bulunduğu devletin yetkili makamlarınca verilmiş ve usulüne göre onaylanmış belgenin aslı ile Türkçe’ye tercüme edilmiş noter tasdikli bir örneğinin ibrazı durumunda Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından eksik olan bilgiler tamamlanır veya maddi hatalar düzeltilir. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü bu yetkisini devredebilir.
Nüfus Hizmetleri Uygulama Yönetmeliği’nin 60. Maddesi ise yabancı devlet makamları tarafından verilmiş kararların tesciline ilişkindir.
Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 27/A maddesi uyarınca; Yabancı ülke adlî veya idarî makamlarınca boşanmaya, evliliğin butlanına, iptaline veya mevcut olup olmadığının tespitine ilişkin olarak verilen kararlar; bizzat veya vekilleri aracılığıyla tarafların birlikte veya taraflardan birinin ölmüş ya da yabancı olması halinde Türk vatandaşı olan diğer taraf veya vekilinin tek başına başvurması, verildiği devlet kanunlarına göre konusunda yetkili adlî veya idarî makam tarafından verilmiş ve usulen kesinleşmiş olması ve Türk kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması şartlarıyla nüfus kütüğüne tescil edilir.
Nüfus kütüğüne yapılacak tescil işlemleri, yurt dışında kararın verildiği ülkedeki dış temsilcilikler, yurt içinde ise Bakanlık tarafından belirlenen nüfus müdürlükleri tarafından yapılır.
Bu maddede sayılan şartlar yerine getirilmediği gerekçesiyle tescil talebi reddedilen kararların Türkiye’de tanınması, 27/11/2007 tarihli ve 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun uyarınca yapılır ve ayrıca bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından yönetmelikle belirlenir.
Yönetmeliğin 60. maddesi uyarınca ise; Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun hükümleri gereğince; yabancı devlet mahkemelerince verilen ve ilgili devletin kanunlarına göre kesinleşmiş bulunan kararların işleme konulabilmesi için yetkili Türk mahkemesi tarafından tanınması ve tenfiz edilmesi zorunludur. Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin bu konudaki hükümleri saklıdır.
Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 27/A maddesi gereğince, 07/02/2018 tarihli ve 30325 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yabancı Ülke Adli ve İdari Makamlarınca Verilen Kararların Nüfus Kütüğüne Tescili Hakkında Yönetmelikle belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda; yabancı ülke adli veya idari makamlarınca boşanmaya, evliliğin butlanına, iptaline veya mevcut olup olmadığının tespitine ilişkin olarak verilen kararlar aile kütüğüne tescil edilir.